αδελφοποίηση

Το έθιμο της αδελφοποιίας είναι πανάρχαιο. Αναφέρεται ότι το είχαν οι Λυδοί, οι Σκύθες, οι Ρωμαίοι, οι Βυζαντινοί, οι Σέρβοι, οι Μαυροβούνιοι, οι Αλβανοί και οι Βούλγαροι, αλλά και οι λαοί της Πολυνησίας και της Αφρικής. Στη νεότερη Ελλάδα επανεμφανίστηκε με τη Φιλική Εταιρεία, ως μέσο συνεννόησης των υποδούλων, και γνώρισε ακμή κατά την Επανάσταση και μεταγενέστερα. Η α. γινόταν κατά την ακόλουθη διαδικασία: δύο άτομα όχι συγγενικά, δεμένα με στενή φιλία, ή και εχθροί που αποφάσιζαν ξαφνικά να ξεχάσουν τις παλιές τους διαφορές, αφού φορούσαν τα καινούργια τους ρούχα και έπαιρναν μαζί τους ένα κορίτσι δέκα ετών, πήγαιναν σε κάποια εκκλησία ή στο νεκροταφείο και εκεί ορκίζονταν στο Ευαγγέλιο ότι θα έμεναν στο εξής αχώριστοι φίλοι και ότι θα βοηθούσαν ο ένας τον άλλο σε κάθε κίνδυνο. Κατόπιν, αφού φιλιούνταν και έλεγαν «η ζωή σου είναι ζωή μου και η ψυχή σου ψυχή μου», αντάλλασσαν τα όπλα και τα ρούχα τους και, πολλές φορές, και το αίμα τους, μεταγγίζοντάς το με σκίσιμο του χεριού τους ο ένας στον άλλο. Ταυτόχρονα έδιναν την υπόσχεση ότι θα παντρέψουν μια κόρη (σταυραδελφή), που γινόταν έτσι σαν ένας συνδετικός συγγενικός κρίκος μεταξύ τους. Τα δύο αυτά άτομα λέγονταν τότε αδελφοποιτοί αδερφοχτοί (από το αδελφοποιητοί  αδερφοποιτοί  αδερφοπτοί  αδερφοφτοί και, με ανομοίωση, αδερφοχτοί)σταυραδερφοί-σταυραδέρφια, και ο δεσμός τους επεκτεινόταν και στις οικογένειές τους, που τα μέλη τους γίνονταν σταυροπατέρες και σταυρομάνες, σταυροκουνιάδοι κλπ. Με το πέρασμα του χρόνου, μάλιστα, θεωρούνταν τόσο στενοί συγγενείς, ώστε ανέκυψαν και νομικά και εκκλησιαστικά ζητήματα σχετικά με κληρονομικές απαιτήσεις τους, τις επιγαμίες κλπ. Σε περίπτωση που περισσότερα πρόσωπα, ολόκληρες οικογένειες που τις χώριζε έως τότε μεγάλο μίσος εξαιτίας φόνου κάποιου μέλους της μιας από την άλλη, ήθελαν να κάνουν α., η διαδικασία ήταν διαφορετική: Κατέφευγαν σε έναν ιερέα και αφού έδεναν ένα μαντίλι στη ζώνη του, έπιαναν τη μια άκρη, στέκονταν γύρω του και επαναλάμβαναν χαμηλόφωνα τον όρκο, με τον οποίο τους όρκιζε o παπάς. Με τον όρκο αυτόν ορκίζονταν όλοι να ξεχάσουν τις έχθρες τους και να αλληλοβοηθούνται στο εξής σε κάθε ανάγκη τους και κίνδυνο. Με τον τρόπο αυτόν γίνονταν ψυχαδερφοί.Αυτό τους υποχρέωνε να κάνουν κουμπαριές μεταξύ τους, με γάμους και με βαφτίσια, και να συμμετέχουν ο ένας στο πένθος του άλλου.

* * *

και αδερφοποίηση, η (Μ ἀδελφοποίησις) [ἀδελφοποιῶ]

η αδελφοποιία*.